Xuất khẩu gạo luôn được xem là một trong những ngành hàng chiến lược của Việt Nam, đóng góp quan trọng vào kim ngạch thương mại quốc gia. Tuy nhiên, để có thể xuất khẩu thành công, doanh nghiệp cần nắm rõ quy định pháp luật, quy trình khai báo, hồ sơ cần chuẩn bị cũng như chính sách thuế liên quan. Bài viết này sẽ phân tích toàn diện về thủ tục xuất khẩu gạo, giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong việc tiếp cận thị trường quốc tế.
Tổng quan về xuất khẩu gạo Việt Nam
Gạo Việt Nam hiện được xuất khẩu đến hơn 150 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó các thị trường lớn bao gồm Trung Quốc, Philippines, châu Phi và Liên minh châu Âu. Với nhu cầu ổn định và chất lượng ngày càng được khẳng định, gạo Việt Nam được coi là một trong những mặt hàng nông sản có tiềm năng lớn.
Tuy vậy, do gạo là mặt hàng nhạy cảm, chịu sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước nên các doanh nghiệp cần hiểu rõ khung pháp lý và quy trình thủ tục hải quan để tránh rủi ro bị trả hàng hoặc bị xử phạt.
Căn cứ pháp lý về thủ tục xuất khẩu gạo
Một số văn bản pháp luật quan trọng mà doanh nghiệp cần lưu ý:
- Nghị định 109/2010/NĐ-CP và Nghị định 107/2018/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung) về kinh doanh xuất khẩu gạo.
- Thông tư 44/2010/TT-BTC hướng dẫn chi tiết một số điều của nghị định.
- Luật Hải quan 2014 và các văn bản liên quan đến thủ tục hải quan điện tử.
Những văn bản này quy định rõ tiêu chuẩn của thương nhân được phép xuất khẩu gạo, quy trình đăng ký hợp đồng cũng như trách nhiệm trong việc khai báo và tuân thủ chính sách quản lý.
Đăng ký hợp đồng xuất khẩu gạo
Trước khi giao hàng, doanh nghiệp phải đăng ký hợp đồng với Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA).
- Hồ sơ đăng ký bao gồm:
- Văn bản đề nghị đăng ký hợp đồng.
- Bản chính hoặc bản sao hợp đồng xuất khẩu.
- Báo cáo chi tiết về lượng thóc, gạo hiện có trong kho.
- Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo.
- Thời hạn xử lý:
- Trong vòng 03 ngày làm việc kể từ ngày ký hợp đồng, doanh nghiệp phải nộp hồ sơ.
- VFA sẽ phản hồi trong 02 ngày làm việc sau khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ.
Việc đăng ký hợp đồng là bước bắt buộc để đảm bảo tính minh bạch, đồng thời giúp Nhà nước quản lý tốt nguồn cung gạo trong nước.
Quy trình thủ tục hải quan xuất khẩu gạo
>>> Xem thêm: Quy trình xuất khẩu hàng hóa chi tiết
Bước 1: Khai và nộp hồ sơ hải quan
Doanh nghiệp chuẩn bị hồ sơ gồm tờ khai hải quan, hợp đồng mua bán, hóa đơn thương mại, vận đơn, giấy chứng nhận xuất xứ (nếu hưởng ưu đãi thuế quan), cùng các chứng từ chuyên ngành khác (nếu có).
Bước 2: Kiểm tra hồ sơ và hàng hóa
Cơ quan hải quan tiến hành đối chiếu thông tin khai báo, có thể phân luồng kiểm tra (xanh, vàng, đỏ). Một số trường hợp sẽ cần kiểm tra thực tế hàng hóa để xác minh chất lượng và số lượng.
Bước 3: Nộp thuế và phí
Doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ nộp thuế (nếu có). Đối với gạo, hiện đa phần các thị trường nhập khẩu yêu cầu thuế suất bằng 0% hoặc ưu đãi theo FTA, nhưng doanh nghiệp vẫn cần chuẩn bị đầy đủ giấy chứng nhận xuất xứ.
Bước 4: Hoàn tất thông quan
Sau khi hoàn tất nghĩa vụ và hồ sơ hợp lệ, cơ quan hải quan sẽ cấp phép thông quan, cho phép doanh nghiệp đưa hàng lên tàu và xuất khẩu sang thị trường quốc tế.
Hồ sơ cần chuẩn bị khi làm thủ tục xuất khẩu gạo
Một bộ hồ sơ cơ bản bao gồm:
- Tờ khai hải quan điện tử.
- Hợp đồng mua bán quốc tế.
- Hóa đơn thương mại.
- Vận đơn (Bill of Lading).
- Giấy đăng ký hợp đồng xuất khẩu gạo.
- Báo cáo lượng thóc gạo trong kho.
- Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O form D, C/O form EUR.1…) nếu hưởng ưu đãi thuế quan.
Lưu ý: tùy vào từng thị trường, có thể phải bổ sung thêm giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật hoặc chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm.
Thời hạn nộp hồ sơ và thuế xuất khẩu gạo
- Nộp tờ khai hải quan: chậm nhất 04 giờ trước khi phương tiện rời cảng.
- Thời hạn nộp thuế: trong vòng 30 ngày kể từ ngày đăng ký tờ khai.
- Hiệu lực tờ khai: 15 ngày kể từ ngày được chấp nhận đăng ký.
Những lưu ý quan trọng khi xuất khẩu gạo
- Doanh nghiệp chỉ được giao hàng sau khi hợp đồng đã được đăng ký với VFA.
- Cần đảm bảo chứng từ hợp lệ để tránh rủi ro bị giữ hàng tại cảng.
- Luôn cập nhật các thay đổi chính sách từ Bộ Công Thương và Tổng cục Hải quan.
- Với các thị trường khó tính như EU hoặc Mỹ, phải đáp ứng tiêu chuẩn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, truy xuất nguồn gốc.
Dịch vụ khai thuê hải quan của Eimskip Việt Nam
Xuất khẩu gạo là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự am hiểu cả về quy định pháp luật lẫn thực tiễn logistics. Để giảm thiểu rủi ro và tiết kiệm thời gian, nhiều doanh nghiệp lựa chọn dịch vụ khai thuê hải quan từ các đơn vị uy tín.
Eimskip Việt Nam, với hơn 100 năm kinh nghiệm toàn cầu trong lĩnh vực logistics và vận tải biển, cung cấp giải pháp khai thuê hải quan trọn gói cho hàng xuất khẩu, trong đó có gạo. Chúng tôi hỗ trợ từ khâu chuẩn bị hồ sơ, đăng ký hợp đồng, khai báo điện tử cho đến xử lý kiểm dịch và chứng từ chuyên ngành.
Với hệ thống kho bãi, vận tải đa phương thức và đội ngũ nhân sự am hiểu quy định, Eimskip giúp doanh nghiệp đảm bảo tiến độ, tối ưu chi phí và đưa hạt gạo Việt Nam đến tay khách hàng quốc tế một cách nhanh chóng, minh bạch và an toàn.
_______________________
Địa chỉ: Số 96 Cao Thắng, Phường 4, Quận 3, TP.HCM
Hotline mobile: 091 922 6984 (Mr. Long)
Email: long@eimskip.vn
